باز هم به بهانه دیدن زیبایی‌های سرزمینم راهی سفر می‌شوم. این بار در جستجوی یکی از بلندترین آبشار‌های ایران راهی کرمانشاه می‌شوم.

به کرمانشاه می‌روم، اما این بار نه برای دیدن طاق بستان و بیستون؛ هرچند که این دو یادگار نیاکانم را هر چند بار ببینم باز هم سیر نمی‌شوم.

به کرمانشاه می‌روم و سراب نیلوفر را روی نقشه در همین نزدیکی‌ها می‌بینم و حسرت می‌خورم که ‌ای کاش زمان بیشتری داشتم تا به دیدنش بنشینم.

به کرمانشاه می‌روم اما در شهر نمی‌مانم؛ از آن عبور می‌کنم و راه را به سمت غرب ادامه می‌دهم؛ اسلام آباد غرب، کرند غرب و سرپل ذهاب.

در طول مسیر چندین بار تابلوی مرز خسروی و راه کربلا را می‌بینم. این همان جاده‌ای است که تعداد زیادی از ایرانی‌ها از آن عبور کرده اند تا برای سفر به کربلا از مرز خسروی وارد خاک عراق شوند.

اما بسیاری آز آنها که این راه را رفته‌اند، غافلند از توجه به شاهکار پروردگار و دیدن زیبایی‌های این منطقه و نا آگاهند از وجود آثاری گرانقدر از نیاکان ما در این خطه.

در مسیر کرند غرب به سر پل ذهاب، رفته رفته کوهستانی عجیب نمایان می‌شود.

تصاویری که از دوران کودکی از کوهستان دالاهو دیده بودم همیشه در ذهنم بوده و قرار گرفتن در این عظمت برایم رویایی شیرین است. اکنون در محدوده شهرستان دالاهو، کوه‌های زیبا و سر به فلک کشیده خودنمایی می‌کند.

آبشار پیران یا آبشار ریجاب یکی از بلندترین آبشارهای ایران است که در استان کرمانشاه واقع شده؛ آبشاری سه طبقه که دو طبقه بالایی آن بسیار بلند و طبقه پایینی کوتاه‌تر است و زیر درختان قرار دارد و از بالا دیده نمی‌شود.

اختلاف ارتفاع آبشار پیران در نقطه پایین و بالای آن براساس اندازه‌گیری GPS، نزدیک به ۱۸۰ متر است.

اگر معیار ارتفاع آبشار را محل فرود اولیه آب در نظر بگیریم، نقطه پایانی این آبشار در انتهای طبقه دوم آن است که با کم کردن ارتفاع طبقه سوم که حدود ۲۰ متر است و ۱۰ متر اختلاف ارتفاع بالای آبشار با محل جاری شدن آب می‌توان گفت ارتفاع آبشار پیران چیزی حدود ۱۵۰متر است.

بر این اساس آبشار پیران یکی از چند آبشار بلند و شاید بلندترین آبشار ایران باشد. به گفته مهندس اسکندری (نویسنده کتاب آبشارهای ایران) 2 آبشار دیگر با ارتفاعی در همین حدود در کرمان وجود دارد که البته هنوز اندازه گیری دقیقی از آنها نشده است.

سرپل ذهاب یکی از شهرهای گرم استان کرمانشاه است. اما در اطراف همین شهر داغ و سوزان، طبیعتی بکر و زیبا و سرسبز شما را به تماشا فرا می‌خواند.

مسیر دسترسی به آبشار پیران از دو طریق امکان پذیر است: مسیر نخست روستای پیران در ۱۰ کیلومتری سرپل ذهاب است که شما را به پای آبشار می‌برد. مسیر دیگر روستای شالان در منطقه ریجاب است که نمای بالادست آبشار را پیش روی شما نمایش می‌دهد.

برای رفتن به پای آبشار یعنی همان مسیر نخست باید به روستای پیران رفت. از روستای پیران، جاده خاکی ناهمواری به سمت آبشار وجود دارد که کمتر از ۲کیلومتر درازا دارد و در انتهای آن محلی به عنوان پارکینگ در نظر گرفته شده است. از محل پارکینگ تا پای آبشار ۲ کیلومتر پیاده روی سبک پیش‌رو دارید که خوشبختانه بخشی از مسیر به شکل مناسبی سنگ فرش شده است.

ماشین را پارک می‌کنیم و در زیر تابش گرم خورشید خردادماه در هیجان دیدار شنیده هایمان هستیم. دیواره‌های عظیم نشان از وجود آبشاری بلند دارد، اما گرمای منطقه کم کم نا امیدمان می‌کند که نکند آبشار فصلی بوده و الان خشک شده باشد!

از آنجا که در سفرها عادت کرده‌ایم زیبایی‌ها را ببینیم و از حضور در طبیعت لذت ببریم، سعی می‌کنم کمتر به این موضوع فکر کنم.

در این سکوت و تنهایی، فرم زیبای سنگ‌ها در کوهستان دالاهو چشم‌نوازی می‌کند. رفته رفته دامنه‌های کوه سرسبزتر شده و جوی آب کوچکی پدیدار می‌شود.

کمی جلوتر آثار آب روی دیواره‌ای بلند دیده می‌شود. در تصویری که پیش از این دیده بودم آبشاری بزرگ‌تر از آنچه امروز به عنوان آبشار پیران شناخته می‌شود وجود داشت که به صورت تک طبقه پایین می‌ریخت. اکنون به دلیل استفاده از آب در بالادست برای مصارف کشاورزی، آب این آبشار خشک شده است و به صورت فصلی نمایان می‌شود.

با دیدن این رد آب و اطلاعات قبلی، کم کم مطمئن می‌شدم که آبشاری برای دیدن وجود نخواهد داشت که اولین نشانه‌های آب را دیدم. آبشاری بلند و البته نه چندان پر آب روبه‌رویم نمایان شد. شک نداشتم که این آبشار، آن عظمتی نیست که من مدت‌های زیادی به دنبال آن بودم.‌ در پایین این آبشار، لوله‌هایی به رنگ آبی برای انتقال آب به روستای پیران دیده می‌شود.

ادامه مسیر، ما را به درون دره‌ای سرسبز می‌برد. نیزارهای نسبتا بلند که در قسمتی از مسیر به صورت طاق در آمده و باید از زیر آن عبور کرد.‌ برای چند دقیقه‌ای اسیر این سرسبزی و تغییر پوشش گیاهی شده‌ام که صدای آب مرا به خود می‌آورد.

برای یک لحظه تمام نگرانی‌ها و ناامیدی‌ها به شور و شعفی وصف‌ناپذیر تبدیل می‌شود. روبه‌رویم عظمتی باور نکردنی است. آبشاری با ارتفاع نزدیک به یکصد و پنجاه متر که باید سرت را بالای بالا بگیری تا آن را ببینی.

اینجا همه چیز با طراوت است و از هر جایی درختی روییده و از هر بلندی آبی به پایین روان است. در کنار آبشار بلند پیران، چندین آبشار زیبای دیگر وجود دارد و آب نماهای طبیعی متعدد که زیبایی دوچندانی به آن داده است. آب تنی در پایین ترین نقطه آبشارهای پیران در هوای گرم منطقه لذتی وصف‌ناشدنی دارد.

چشمه‌های متعدد در دل کوه‌های دالاهو و وجود سراب‌های فراوان در این منطقه مانند سراب ریجاب و سراب اسکندر، رودهای پر آبی را جاری کرده است.

در پایین دست آبشار پیران، روستای پیران و دره سرسبز و بسیار زیبایی به همین نام قرار دارد که سرسبزی آن از آب این آبشار که از منطقه ریجاب می‌آید منشأ می‌گیرد. در دره پیران باغ‌های انجیر، زردآلو و انار با باغبانانی دست و دلباز شما را به خود می‌خواند.

بالادست آبشار پیران، منطقه ریجاب سرپل ذهاب است که برای دیدن نمای کامل و دورتر آبشار باید به روستای ژالکه ریجاب رفت. (همان مسیر دوم)

وقتی به ریجاب می‌روی و از بالا آبشار را نگاه می‌کنی، این نقطه از آبشار آنقدر کوچک است که بسختی دیده می‌شود.

فاصله پایین تا بالای آبشار ریجاب یعنی فاصله روستای پیران تا روستای ژالکه ریجاب حدود ۴۰ کیلومتر است.

برای رفتن به ریجاب باید از کرمانشاه به سمت اسلام آباد غرب و کرند غرب حرکت کرد و پس از عبور از سرخه دیزه، در ۱۸ کیلومتری سرپل ذهاب، سه‌راهی ریجاب کاملا مشخص است؛ از آنجا پس از
۷ کیلومتر به منطقه ریجاب می‌رسیم.

اما ما باید برمی‌گشتیم سرپل ذهاب و از آنجا پس از 18 کیلومتر به سه‌راهی ریجاب می‌رسیدیم. درست در پایین این سه‌راهی و درکنار جاده، بنای طاق‌گرا یا طاق شیرین قرار گرفته که یادگاری از دوره ساسانیان است.‌نمای روستای پیران از کنار دیواره بلند آبشار پیران بسیار زیباست. از این بالا یک لحظه حس کردم نیروی جاذبه خیلی بیشتر از حالت عادی است و مرا به پایین می‌کشد.

وقتی بر بالای دره پیران قرار بگیری دوست داری ساعت‌ها بنشینی و این عظمت را تماشا کنی.

ریجاب تغییریافته کلمه ریژآوو به زبان کردی کرمانشاهی است. آوو به معنی آب و ریژ معنی ریختن می‌دهد.

منطقه ریجاب جاذبه‌های دیگری نیز دارد. یکی از آثار تاریخی بسیار مهم ایران به نام آنوبانی‌نی در سرپل ذهاب واقع شده است. بابایادگار و زیارتگاه مقدس آن نیز در این منطقه واقع شده است.

سراب اسکندر، مجموعه دیدنی و بسیار عجیب قلعه یزدگرد یادگار یزدگرد سوم بر بلندای کوه‌های صعب‌العبور دالاهو، قبرستان و مقبره ابودجانه از دیگر جاذبه‌های منحصربه‌فرد سرپل ذهاب و ریجاب است.